
आज विश्वभर ‘विश्व जनसङ्ख्या दिवस’ विविध कार्यक्रमका साथ मनाइँदैछ। संयुक्त राष्ट्रसङ्घको आह्वानमा हरेक वर्ष जुलाई ११ तारिखका दिन मनाइने यस दिवसको यस वर्षको नारो हो: “युवालाई सशक्त बनाऔं—उनीहरूले चाहेको परिवार सिर्जना गर्न सकून्”।
राष्ट्रसङ्घीय तथ्यांक अनुसार, मानव इतिहासमा पहिलो अर्ब जनसङ्ख्या पुग्न लाखौँ वर्ष लाग्यो भने पछिल्ला २०० वर्षमा जनसङ्ख्या सात गुणाले वृद्धि भइसकेको छ। सन् २०१1 मा विश्व जनसङ्ख्या सात अर्ब पुगेको थियो भने २०२१ मा यो संख्या सात अर्ब ९० करोड पुगिसकेको छ। भविष्यमा पनि यो वृद्धि जारी रहने देखिएको छ — सन् २०३० सम्ममा आठ अर्ब ५० करोड, सन् २०५० सम्ममा नौ अर्ब ७० करोड र सन् २१०० सम्ममा करिब १० अर्ब ९० करोड पुग्ने अनुमान छ।
विशेषज्ञहरूका अनुसार, जनसङ्ख्या वृद्धिमा प्रजनन दरमा आएको परिवर्तन, बढ्दो सहरीकरण, तथा बसाइँसराइ प्रमुख कारक हुन्। यद्यपि पछिल्ला वर्षहरूमा आर्थिक असुरक्षा, स्वास्थ्य, शिक्षा, र वातावरणीय चुनौतीहरूका कारण धेरै युवायुवतीले इच्छाअनुसार सन्तान जन्माउन नचाहेको पाइएको छ।
राष्ट्रसङ्घीय जनसङ्ख्या कोष (UNFPA) द्वारा गरिएको एक सर्वेक्षण अनुसार, चौध देशका १४ हजारभन्दा बढी युवाहरूले बालबालिकाको हेरचाहको चुनौती, रोजगारी असुरक्षा, जलवायु संकट, महामारी र युद्धका कारण बच्चा जन्माउने निर्णयमा प्रभाव परेको जनाएका छन्।
यसै अवसरमा महासचिव एन्टोनियो गुटरेसले विशेष सन्देश जारी गर्दै भनेका छन्, “दिगो विकास, शान्ति र मानव अधिकार सुनिश्चित गर्नका लागि हामीले युवालाई साथ दिनु आवश्यक छ।” उनले निष्पक्ष, सुरक्षित र समावेशी भविष्य निर्माणका लागि युवाको आवाज सुन्नुपर्ने र उनीहरूलाई परिवार निर्माणमा स्वतन्त्रता र अधिकार सुनिश्चित गरिनुपर्नेमा जोड दिए।
जनसङ्ख्या दिवस केवल संख्या मात्र होइन, अवसर, न्याय र समानताको सन्देश पनि बोकेको सामाजिक चेतना फैलाउने दिन हो।
World Info Nepali is a comprehensive news portal delivering the latest updates in both Nepali and English. We are a part of Worldinfo.news Global, committed to providing accurate, timely, and balanced news from Nepal and around the world.